Vecihi Hürkuş

#VecihiHürkuş 

(1896-1969) 

Türk pilot, mühendis ve müteşebbis. Türk havacılık tarihinin en önemli isimlerinden biri, Ülkemizin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisi. Türkiye'nin ilk yerli uçağını üretmiş, ilk düşman uçağını o düşürmüştür. Kurtuluş savaşının ilk ve son uçuşu da onundur.

06/01/1896‘da İstanbul’da doğdu. Tophane Sanat Okulu’nda güzel sanatlar eğitimi aldı. Gönüllü olarak Balkan Savaşı’na katılan Hürkuş, daha sonra I. Dünya Savaşı’nda, Bağdat cephesinde uçak mühendisi olarak görev yaptı.

1917 yılında, Kafkas Cephesi’nde bulunduğu sırada bir Rus uçağını düşürerek düşman uçağını düşüren ilk Türk pilotu ünvanını aldı. Savaşta yaralanarak Rus’lara esir düşmesine rağmen, kaçmayı başardı ve ülkesine döndü.

Kurtuluş Savaşı’na gönüllü olarak katılan Hürkuş, başarılı keşif uçuşlarının yanı sıra bir Yunan uçağını da düşürmeyi başardı. Daha sonra İzmir havaalanına inerek burayı işgalden kurtardı.

Bu başarıları üzerine TBMM tarafından kendisine İstiklal Madalyası ve üç ayrı Takdirname verildi. Edirne’ye kazayla düşen bir düşman uçağına adının verilmesi üzerine uçak yapma fikri aklına takılan Hürkuş, ilk Türk yapımı uçak olan Vecihi K VI’ı imal etti. Uçağın ilk uçuşunu 28 Ocak 1925 tarihinde gerçekleştirdi.

Mustafa Kemal Atatürk’ün yönlendirmesiyle kurulan Türk Tayyare Cemiyeti‘ne (TTC) katılan Hürkuş, 1931 yılında, kurum adına ilk Türkiye turunu düzenledi.

21/04/1932’de Sivil Tayyare Mektebi’ni kurdu. 1933 yılında Nuri Demirağ tarafından finanse edilen Vecihi K-XVI adlı uçağı tasarladı. 1937 yılında Türk Hava Kurumu, Hürkuş'u mühendislik eğitimi alması için, Almanya'daki mühendislik okula gönderdi. 1939 yılında mezun olarak ülkesine dönen Hürkuş'a iki yılda mühendis olunmasının imkansızlığı gerekçesiyle uçak mühendisi ruhsatı verilmedi.

Türkiye’nin ilk sivil hava yolu şirketi olan Hürkuş Hava Yolları’nı 29/11/1954'de kuran Hürkuş, T.H.Y.’nin elden çıkarttığı uçakları alıp onararak filosunu kurdu. Fakat uçaklarına düzenlenen sabotajlar, uçuşlarının gerekçesiz yere iptal edilmesi gibi sebeplerden dolayı bu projesini sürdüremedi.

Son yıllarını maddi sıkıntılar içinde geçiren Hürkuş 16/07/1969 tarihinde geçirdiği beyin kanaması sonucu hayatını kaybetti.